Hoe de olie- en gasindustrie oorlog misbruikt om haar business-as-usual te verzekeren

Spandoek "stop fuelling war" tijdens een betoging

Het is niet onlogisch om te verwachten dat de klimaatcrisis vandaag uitdaging nummer 1 is en dat fossiele projecten tot een ver verleden behoren. Niets is minder waar. Het afgelopen jaar greep de fossiele industrie de oorlog in Oekraïne aan om haar politieke invloed en economische machtspositie te versterken. Ze wil koste wat het kost zo lang mogelijk het gebruik van fossiele brandstoffen garanderen. Dit heeft niet alleen ernstige consequenties voor het klimaat, maar ondermijnt ook de democratische toegang tot energie en de voorwaarden voor vrede wereldwijd.

 

In de ban van de gaslobby

De gaslobby is terug van nooit weg geweest. Sinds de start van de oorlog in Oekraïne zijn Europese lidstaten halsstarrig op zoek naar alternatieven om hun afhankelijkheid van Russisch gas af te bouwen. Europese gasbedrijven zagen hun kans schoon om hun oude recepten in een nieuw jasje te slijten bij onze beleidsmakers.

De fossiele lobby is kind aan huis bij de Europese Commissie: sinds 24 februari vonden niet minder dan 100 vergaderingen plaats. De lobby werd ook structureel verankerd: in oktober werd op vraag van de fossiele industrie een nieuwe “Advisory Group” in het leven geroepen. De leden van deze adviesraad? Vertegenwoordigers van grote Europese gasbedrijven. Zij die ons in het verleden afhankelijk maakten van Russisch gas, worden nu geconsulteerd om die afhankelijkheid te beëindigen. Albert Einstein zei ooit: waanzin is telkens hetzelfde opnieuw doen en een verschillend resultaat verwachten. Misschien wordt het tijd dat de Europese Commissie haar oor eens bij iemand anders te luisteren legt.

Lock-in van fossiele energie

Om welke “oplossingen” gaat het? In het “Repower EU”-plan, dat Commissie Voorzitter Ursula Von der Leyen op 23 maart voorstelde, worden niet minder dan 10 miljard euro aan subsidies uitgetrokken voor de verdere uitbouw van het gasnetwerk. Er is ook budget voor de aanbouw van nieuwe LNG-terminals, waarmee de capaciteit om fossiel gas te importeren serieus uitgebreid wordt. Het bouwen van zulke LNG-terminals kan echter makkelijk 5 jaar duren, waardoor ze geen de fossiele lobby: ze torpedeert systematisch voorstellen rond een prijsplafond op gas of verzwakt wetteksten rond belastingen op overwinst. oplossing bieden voor de huidige energiecrisis.

Bovendien willen zowel de exporterende bedrijven (uit bijvoorbeeld Qatar en de VS) als de importerende bedrijven in Europa hun investeringen terugwinnen. Dat impliceert een lange gebruikstijd van de nieuwe infrastructuur. Zo zitten we vast aan gas, alle klimaatdoelstellingen ten spijt.

Terwijl deze bedrijven hun winsten verzekeren, blijven onze energiefacturen de hoogte in gaan. Met dank aan de fossiele lobby: ze torpedeert systematisch voorstellen rond een prijsplafond op gas of verzwakt wetteksten rond belastingen op overwinst.

Spandoek "stop fuelling war"

De strijd tegen de klimaatcrisis is geen competitie. Als niet iedereen mee is, verliezen we allemaal.

Bestendigen van de spiraal van geweld

Wiens stem al helemaal niet gehoord wordt, zijn de gemeenschappen en samenlevingen buiten de grenzen van Europa. Zij worden louter beschreven in termen van hun capaciteit om de brandstof voor onze economie te leveren, want die moet blijven draaien.

In die logica wordt al snel een oogje toegeknepen voor grootschalige mensenrechtenschendingen of onderdrukking. Meer olie en gas importeren uit Israël, Qatar of Saudi-Arabië dreigt onze afhankelijkheid van oorlogszuchtige en dictatoriale regimes enkel groter te maken. Ook het Belgische gasbedrijf Fluxys investeert in een controversiële gaspijpleiding tussen het dictatoriale Azerbeidzjan en Zuid-Italië. In het vorige artikel van deze krant kon u al lezen welke humanitaire impact het EACOP-project heeft in Oeganda en Tanzania.

Een sociaal rechtvaardige energietransitie, nu!

Het is hoog tijd voor de transitie naar een economie georganiseerd binnen de grenzen van onze planeet, met respect voor mensenrechten, waar dan ook ter wereld. Overheden moeten de nodige wetgeving en structuren creëren zodat schendingen voorkomen kunnen worden. Bedrijven moeten hun zitje aan tafel afgeven, de tijd om te investeren in oude fossiele recepten is voorbij. De strijd tegen de klimaatcrisis is geen competitie. Als niet iedereen mee is, verliezen we allemaal.

 

SAMEN HOUDEN WE FLUXYS TER VERANTWOORDING

Hoog tijd voor actie. Fluxys wil maar wat graag haar oude recepten in een nieuw jasje verkopen: het bedrijf is betrokken in deals met Egypte, Brazilië en Azerbeidzjan.

Maar Fluxys is ook voor 90% in handen van Belgische steden en gemeenten. Het is dus een privaat gasbedrijf in publieke handen. Komend voorjaar gaan we hen ter verantwoording roepen.

Kom actievoeren! Wil je je eigen stad of gemeente verantwoordelijk houden als aandeelhouder van Fluxys? Heb je zin om onderzoek te voeren, mee te schrijven aan dit verhaal of om acties vorm te geven? Dan zoeken we jou! Stuur een mailtje naar mattijs@vredesactie.be en we houden je op de hoogte van onze plannen.