“Een militaire interventie moet ingebed zitten in een bredere politiek op lange termijn”. Dat horen we beleidsmakers wel vaker zeggen. Ondertussen worden er veel beslissingen genomen waarmee België zich (in)direct engageert in oorlogen die geruisloos en zonder visie het parlement passeren.
Een Belgisch fregat helpt de Fransen bij hun bombardementen op Syrië en Irak. Belgische militairen geven training aan Koerdische peshmergastrijders. Het Amerikaanse leger keert terug naar de militaire basis in Zutendaal. De Amerikaanse overheid plant de modernisering van haar kernwapenarsenaal inclusief de kernbommen op Kleine Brogel.
We wachten al maanden op een strategische visie van onze minister waarin staat waarom nieuwe bommenwerpers ter waarde van 15 miljard de beste investering is in vrede en stabiliteit. Blijven we onderaannemer van grote spelers of worden we eindelijk architecten van onze eigen visie op veiligheid?
Belgische bommen voor Syrië?
Het meest recente voorbeeld van sluipende besluitvorming is de vraag van de VS om de Belgische missie tegen IS in Irak uit te breiden naar Syrië. België maakt deel uit van een internationale coalitie, binnen een operatie die uitgetekend werd door de Amerikaanse overheid. Een operatie waarvan de effectiviteit nog moet blijken en die allerminst past binnen een breder politiek plan.
Terwijl de discussie over de Belgische deelname aan de operatie in Syrië nog gevoerd moet worden, waren Belgische militairen de afgelopen maanden al betrokken bij gevechtsoperaties in Syrië. In november week de Leopold I, een Belgisch fregat op weg naar een drugsbestrijdingsmissie in de Caraïben, af van haar geplande koers om de Franse Charles de Gaulle bij te staan. Vanop dit vliegdekschip vertrekken de Franse gevechtsvliegtuigen om bombardementen uit te voeren op Syrië en Irak. Sinds dit voorjaar trainen Belgische militairen Koerdische peshmergastrijders en is ons land indirect betrokken partij in het conflict.
Zutendaal: logistieke draaischijf voor toekomstige oorlogen?
Het zijn niet enkel de ad hoc beslissingen over operationele inzet van het leger waarmee onze regering zich verbindt aan oorlogen van andere staten. Er doken de laatste maanden berichten op over de terugkeer van het Amerikaanse leger naar de militaire basis in Zutendaal. Tijdens de Koude Oorlog was de basis onderdeel van de infrastructuur die snelle ontplooiing van Amerikaanse soldaten mogelijk moest maken in het geval van een Russische aanval op Duitsland. In de periode na de Koude Oorlog speelden die bases een rol in de logistieke ondersteuning en bevoorrading van Amerikaanse troepen in de interventies in Somalië, Haïti, Bosnië en de Golf. Door een terugkeer van materiaal naar Zutendaal, verbindt België zich ook aan de toekomstige oorlogen van de VS.
Nieuwe kernwapens voor Kleine Brogel?
Die houding ligt in de lijn van een jammerlijke traditie waaraan we tot op vandaag de tactische kernwapens in Kleine Brogel overhouden. Kernwapens die er gekomen zijn zonder enig democratisch debat, en die – ondanks alle acties van burgers, parlement en senaat – nog steeds in hun Limburgse bunkers liggen. Een traditie ook die, als het van de huidige beleidsmakers afhangt, niet gauw doorbroken zal worden. In juli komen de NAVO lidstaten samen in Warschau. Het lijkt erop dat kernwapens ook in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen in de afschrikkingsstrategie van de NAVO. Opnieuw een politiek met verregaande gevolgen voor België. De Amerikaanse overheid plant de modernisering van haar kernwapenarsenaal, waartoe ook de bommen op Kleine Brogel behoren. Een modernisering ter waarde van een paar honderd miljard dollar. Er is tot nu toe maar één gevechtstoestel dat in staat is de gemoderniseerde bommen te dragen: de Amerikaanse F-35, de duurste kandidaat om onze F-16 op te volgen.
De architect en de onderaannemer
De weinig besproken beslissingen van de laatste maanden – Syrië, Zutendaal, kernwapens – reduceren het Belgische defensiebeleid tot een onderaanneming van de NAVO en de VS. Een strategie die ons in het verleden al zuur opbrak. In de aanloop naar de inval en bezetting van Irak in 2003, vervoerde het Amerikaanse leger duizenden tonnen militair materieel via ons land. Tanks, pantserwagens, jeeps, helikopters,... werden vanuit Duitse bases over onze wegen en spoorwegen naar de Antwerpse haven gebracht waar ze vervolgens naar de Golf werden verscheept. Ons land was een onmisbare logistieke draaischijf in de voorbereiding van een oorlog waaraan België officieel niet deelnam en die in strijd was met het internationaal recht.
Het enige dat van België een volwaardige partner zou maken op het internationale toneel, is een eigen visie waarbinnen ons defensiebeleid past. Zo'n visie moet alle Belgische buitenlandse activiteiten omvatten – defensie, buitenlandse zaken, economie, ontwikkelingssamenwerking, buitenlandse handel – en moet het internationaal recht centraal zetten. Maar zo'n beleid is nog veraf. Er zijn te veel verscholen beslissingen waarmee België zich (in)direct engageert in oorlogen die geruisloos het parlement passeren.
Dit artikel stond in Vredesactie's Actiekrant van maart 2016. De actiekrant thuis ontvangen? Klik hier