Nauwelijks twee weken geleden ontving ICAN, dat ijvert voor een verbod op kernwapens, de Nobelprijs voor de Vrede. Vandaag blijkt dat op de luchtmachtbases van Kleine Brogel en Büchel piloten van NAVO-landen oefenen op de inzet van die massavernietigingswapens.
In vijf Europese landen – België, Italië, Nederland, Duitsland en Turkije – liggen nog steeds zo’n 150 Amerikaanse tactische kernwapens opgeslagen. Onder de naam ‘Steadfast Noon’ oefenen piloten van die landen jaarlijks op het transport en inzetten van die wapens. Ook Amerikaanse militairen nemen steevast deel.
Daarnaast valt de laatste jaren de deelname van Oost-Europese landen op in een ondersteunende rol. Dit jaar spotten vliegtuigliefhebbers Tsjechische en Poolse toestellen in Kleine Brogel.
Deze oefening toont aan dat in Europa gestationeerde kernwapens niet alleen relicten uit de Koude Oorlog zijn, maar dat de inzet ervan nog steeds actief wordt voorbereid. Nochtans hebben deze tactische kernwapens geen enkele militaire rol meer.
Voorbereiding van oorlogsmisdaden
Het gebruik van kernwapens en de voorbereiding daarop is in strijd met het internationaal humanitair recht. Het Internationaal Gerechtshof heeft in zijn uitspraak van 8 juli 1996 de fundamentele regels van het oorlogsrecht aangeduid die van toepassing zijn op kernwapens.
Ten eerste moet onderscheid gemaakt worden tussen oorlogsvoerenden en burgers. Ten tweede is het verboden onnodig lijden toe te brengen aan oorlogsvoerenden. De gevolgen van het inzetten van kernwapens kunnen niet beperkt worden in ruimte en tijd en treffen zonder onderscheid burgers en oorlogvoerenden.
De kernwapens op Kleine Brogel kunnen dus onmogelijk ingezet worden zonder deze elementaire regels van het oorlogsrecht te schenden en oorlogsmisdaden te begaan. Tijdens Steadfast Noon oefenen piloten op het vervoer en inzetten van kernwapens. Dat komt neer op het voorbereiden van oorlogsmisdaden.
Naar een verbod op kernwapens?
Ook in 2012 was Kleine Brogel de uitvalsbasis voor Steadfast Noon. Vredesactivisten slaagden er toen in om met een reeks van geweldloze acties de oefening danig in de war te sturen.
Nog geen twee weken geleden ontving ICAN, een internationaal netwerk dat ijvert voor een verdrag dat kernwapens verbiedt, de Nobelprijs voor de Vrede. Die prijs is een politiek signaal naar de landen die weigeren om te ontwapenen én een hart onder de riem voor de duizenden mensen die actie voerden tegen kernwapens.