In een nieuw rapport, 'Parlement buitenspel? Democratische controle op militaire operaties', documenteren Vredesactie en Pax Christi Vlaanderen de parlementaire controle op Belgische militaire operaties. Het rapport schetst een somber plaatje. Het federale parlement heeft geen instemmingsrecht bij de start van een operatie, besteedt het schrijven van parlementaire resoluties over deelname uit aan de regering, wordt niet grondig geïnformeerd over lopende operaties of over politieke en militaire doelstellingen, en beschikt voor geen enkele van de operaties uit het recente verleden over een eindevaluatie. Dit bleek de afgelopen jaren opnieuw tijdens de Belgische militaire inzet in Irak en Syrië, die eind vorige maand werd afgerond.
Nood aan een structureel kader
Ondanks uitdrukkelijke beloftes in het regeerakkoord van oktober 2014 en eerdere aanbevelingen van het Rekenhof, bestaat er in België nog steeds geen structureel kader dat de tijdige doorstroom van informatie naar het parlement garandeert. ’Waarop wachten regering en parlement om eindelijk hun eigen regeerakkoord en de aanbevelingen van het Rekenhof uit te voeren?’, vraagt Willem Staes van Pax Christi Vlaanderen zich af.
De situatie in België staat bovendien in sterk contrast met onze buurlanden, waar de parlementaire betrokkenheid bij militaire operaties de afgelopen jaren net toenam. Bovendien worden in België de erg beperkte controlemechanismen waarover het parlement wél beschikt systematisch onderbenut, zoals blijkt uit een gedetailleerde casestudy over de besluitvorming bij de eerste Belgische inzet in Irak (2014-2015).
Vredesactie en Pax Christi Vlaanderen roepen België op om een structureel kader in te voeren dat een volledige informatiedoorstroom naar het parlement voor, tijdens en na een operatie garandeert. De komende weken wordt de invoering van zo’n kader besproken in het federale parlement, wat een basis biedt om deze belangrijke discussie te openen. Ook een grondige evaluatie van afgelopen militaire operaties dringt zich op.
‘Vandaag worden beslissingen over militaire operaties genomen in een schemerzone, zonder veel democratische controle. Na afloop lijkt niemand geïnteresseerd in de vraag wat het nu allemaal heeft opgebracht. Met dit rapport trekken we aan de alarmbel en tonen we dat het dringend anders kan en moet’, besluit Lene Jacobs van Vredesactie.