Challenge Airlines: Een logistieke levenslijn voor geweld en bezetting

Challenge Airlines is een Belgisch-Israëlische luchtvaartmaatschappij die nauw betrokken is bij zowel de export van producten uit illegale Israëlische nederzettingen als de doorvoer van militaire goederen naar Israël. Het bedrijf opereert vanuit de luchthaven van Bierset in Luik en maakt deel uit van een grotere logistieke keten die de Israëlische bezetting ondersteunt. Deze logistieke activiteiten dragen bij aan de mensenrechtenschendingen en het geweld dat de Palestijnse bevolking dagelijks moet ondergaan. De bewijsstukken uit het rapport spreken klare taal: de economische structuur waar deze luchtvaartmaatschappij deel van uitmaakt, maakt de genocide en het apartheidsbeleid mogelijk.

Daarnaast heeft Challenge Airlines de militaire transporten overgenomen die voorheen door El Al werden uitgevoerd. Het betreft de doorvoer van militaire goederen vanuit de VS naar Israël via de luchthaven van Bierset. Sinds oktober 2023 verzorgt het bedrijf ook een groot aantal rechtstreekse vluchten tussen Amerikaanse luchtmachtbasissen en de Nevatim-basis in Israël. Vredesactie ondernam samen met partners juridische stappen waarmee de doorvoer van wapens via Bierset werd geblokkeerd. Maar daarmee zijn de schadelijke aanvoerketens nog niet verdwenen. We blijven druk uitoefenen om deze schadelijke activiteit te stoppen. Daarom zetten we ook een klachtenactie op, waarbij we burgers oproepen klacht in te dienen tegen Challenge Airlines.

Al jarenlang een cruciale logistieke schakel in de bezetting

Challenge Airlines werd opgericht in mei 2019 en heeft diepe wortels in de logistieke infrastructuur van de Israëlische bezetting. Haar oorsprong ligt in Cargo Airlines (CAL), een Israëlisch bedrijf gespecialiseerd in de export van landbouwproducten, waaronder producten uit illegale nederzettingen in bezet Palestijns gebied op de Westelijke Jordaanoever. Uit gegevens blijkt dat 70% van de export van CAL’s vroegere partner, Agrexco, afkomstig was uit deze illegale nederzettingen.

Sinds 1996 opereert CAL vanuit de luchthaven van Bierset, waar het samenwerkte met Agrexco via een distributiecentrum voor landbouwproducten. Na het faillissement van Agrexco in 2011 nam CAL de Belgische activiteiten over en breidde het haar rol verder uit. Vandaag opereert Challenge Airlines via een complexe structuur van dochterondernemingen en holdings, en haar belangrijkste operationele hub bevindt zich nog steeds in Bierset. Deze structuur faciliteert de export van nederzettingsproducten naar Europa, ondanks de illegale status van deze nederzettingen onder het internationaal recht.

Illegale nederzettingen

Sinds 1967 bezet Israël Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever, waarbij het systematisch land annexeert. Palestijnen worden verdreven, gevangen genomen en gedood. Deze etnische zuivering gaat gepaard met de bouw van exclusieve nederzettingen voor Israëliërs. Ondanks talrijke resoluties van de VN Veiligheidsraad sinds 1967 en een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in 2024 die Israël verplicht dit land terug te geven en haar kolonisten terug te sturen, blijft Israël de bezetting en uitbuiting voortzetten. In deze illegaal bezette gebieden telen Israëliërs landbouwproducten die ze exporteren naar het Westen. Producten afkomstig uit deze nederzettingen, vervoerd door logistieke spelers zoals Challenge Airlines, dragen dus niet alleen bij aan hun economische levensvatbaarheid, maar normaliseren ook een systeem van apartheid en etnische zuivering.

De aanvoer van militaire goederen naar Israël

Naast de handel in landbouwproducten speelt Challenge Airlines een centrale rol in het vervoer van militaire goederen naar Israël – een praktijk die lang in de schaduw bleef. Oorspronkelijk werden deze transporten uitgevoerd door El Al, de nationale luchtvaartmaatschappij van Israël, die al sinds de vroege jaren 2000 bekend stond om het vervoeren van militaire vracht van de Verenigde Staten naar Israël. De vluchten van El Al verliepen aanvankelijk via Schiphol, maar verhuisden in 2008 naar de luchthaven van Bierset, deels om te ontsnappen aan de transparante rapportage-eisen van Nederland.

Sindsdien heeft Challenge Airlines deze logistieke operatie deels overgenomen, zoals blijkt uit informatie verkregen via aanvragen voor het transport van gevaarlijke goederen. Uit documenten die Vredesactie verkreeg blijkt dat sinds oktober 2023 verschillende vluchten met militaire ladingen via Bierset naar Israël gingen. Deze ladingen omvatten vaak goederen die vallen onder strenge exportcontrole, zoals explosieve stoffen en ander gevaarlijke materialen. Talloze vrachtbrieven en vergunningen tonen aan dat Challenge Airlines betrokken is bij het vervoer van militair materiaal dat mogelijks wordt ingezet voor de genocide. Na de perspublicaties op basis van deze documenten en een ingebrekestelling door Vredesactie samen met onze partners werden de doorvoer via België verboden.

Met deze overwinning is echter de militaire aanvoerketen nog niet geblokkeerd, maar hoogstens verplaatst. En die aanvoerketen wordt nog steeds vanuit België door Challenge Airlines georganiseerd en uitgevoerd. Sinds oktober 2023 heeft Challenge Airlines veelvuldig rechtstreekse vluchten ingelegd tussen de VS en Israël. Het grootste deel ervan vinden plaats tussen Amerikaanse luchtmachtbasissen en de Nevatim-basis in Israël. Tot eind 2024 telden we 67 dergelijke vluchten die waarschijnlijk een volledig militaire lading hebben. Ook nam na het Belgische verbod op doorvoer in juni 2024 ook de rechtstreekse vluchten tussen New York en Tel Aviv opmerkelijk toe, wat doet vermoeden dat de doorvoer die eerder via Luik verliep nu op die vluchten wordt gezet. Daarmee blijft Challenge Airlines een centrale bijdrage te leveren aan het Israëlische oorlogsgeweld en de oorlogsmisdaden waarmee dit gepaard gaat. Het is essentieel dat België haar verantwoordelijkheid neemt. Laten we niet langer een knooppunt zijn in deze keten van geweld!