Minstens zes containers munitie via Antwerpse haven naar Saoedi-Arabië

Belgische wapens in Jemen

Volgens het officiële verhaal is België niet betrokken bij de oorlog in Jemen. De praktijk wijst iets anders uit. Statistieken van de Nationale bank tonen aan dat er gedurende de laatste twaalf maanden elke maand goederen geëxporteerd worden naar Saoedi-Arabië in de categorie vuurwapens en munitie.

Saoedi-Arabië staat aan het hoofd van een militaire coalitie die sinds 2015 een bloedige oorlog uitvecht in Jemen. De VN noemt het de ergste humanitaire crisis ter wereld. De oorlog maakte al meer dan 60.000 slachtoffers en de hongersnood als gevolg van de Saoedische zeeblokkade bedreigt de levens van meer dan 17 miljoen mensen. Alle partijen in het conflict maken zich schuldig aan grove schendingen van het internationaal recht.

Die schendingen blijven tot op vandaag ongestraft. Sterker nog, de Saoedische coalitie blijft wereldwijd probleemloos wapens en munitie aankopen. De impact daarvan is enorm. Zonder de continue toevloed van wapens en munitie zou de oorlog snel stilvallen. Die bevoorrading gebeurt niet via illegale deals met dictatoriale regimes, maar via vergunde wapenexport door landen zoals Canada, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en België. In 2018 exporteerde België voor 184 miljoen wapens naar Saoedi-Arabië.

Antwerpen: schakel in de wereldwijde wapenhandel

Tenminste een deel van de Belgische wapens en munitie richting Saoedi-Arabië verlaat ons land via de haven van Antwerpen. De haven is een vaste halte voor de Bahri vloot, die er bijna maandelijks aanlegt. Onder andere in januari 2019 werden vier containers met oorlogsmunitie van FN Herstal ingescheept op de Bahri Tabuk. Het onderzoek van Vredesactie linkte de Bahri vloot ook aan de export van pantservoertuigen uit Canada, munitie uit Spanje en artillerie uit Frankrijk.

Saoedi-Arabië is berucht voor het doorverkopen van vuurwapens aan allerhande gewapende groepen. Dat is ook wat er in Jemen gebeurt. Zowel de Duitse zender Deutsche Welle als Amnesty International documenteerden afgelopen maanden het gebruik van Belgische FN-wapens door milities in Jemen.

Vergunningen onder vuur

In 2018 vernietigde de Raad van State nog zes Waalse vergunningen naar Saoedi-Arabië. Dat gebeurde tijdens een rechtszaak aangespannen door de Waalse organisaties CNAPD en La Ligue des Droits Humains. De bestaande Belgische en Europese exportregelgeving zou moeten verhinderen dat wapens die gebruikt kunnen worden bij schendingen van het internationaal humanitair recht een vergunning krijgen. Ook onder artikel 6 van het Arms Trade Treaty hebben overheden de verplichting om uitvoer te verhinderen die bijdraagt aan oorlogsmisdaden. Dat het in de praktijk wel vaker misloopt, werd ook aangetoond door het onderzoek van het collectief #BelgianArms.

Politieke reacties

In de reacties naar aanleiding van de onthulling van de lading van de Bahri boot in de Antwerpse haven, schoven Belgische politici de hete aardappel door naar elkaar. Vanuit Antwerpen en Vlaanderen werd naar Wallonië gewezen. De Waalse overheid herhaalde dat het vergunde materiaal niet in Jemen gebruikt wordt, een stelling die de week nadien werd ontkracht met de publicatie van #BelgianArms. Uiteindelijk kwam vanuit het ministerie van financiën het bericht dat een toekomstige regering een kader moet creëren dat dit soort export onmogelijk maakt. Vredesactie is alvast in blijde verwachting.

Europees sneeuwbaleffect

Ondertussen ging de bal ook Europees aan het rollen. Na Antwerpen waren de volgende stops van de Bahri Yanbu (wiens route je live kan volgen op www.marinetraffic.com) het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. In Frankrijk startten twee organisaties prompt een juridische procedure tegen de export van Franse artillerie via de Bahri Yanbu. Met resultaat: na 48u stilliggen voor de Franse kust vaarde de Yanbu zonder Franse wapens door naar Spanje voor een ongeplande stop in de haven van Santander. Tijdens de volgende halte, in de haven van Genua, weigerden dokwerkers om dual use materiaal op te laden. Dual use materiaal is materiaal dat zowel voor civiele als voor militaire doeleinden gebruikt kan worden.

Ondertussen sloeg Vredesactie de handen in elkaar met CNAPD en La Ligue. We dienden gezamenlijk een klacht in tegen Belgische wapenexport met bestemming Saoedi-Arabië. En we houden ons klaar voor een volgende passage van de Bahri vloot in Antwerpen.

Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Meedoen? Laat ons iets weten via ikstopwapenhandel@vredesactie.be

We zoeken klokkenluiders. Mensen die ons informatie kunnen bezorgen over de wapens die vertrekken vanuit de haven van Antwerpen. Meer info: www.vredesactie.be/informanten