Internationale dag van de gewetensbezwaarden tegen militaire dienst

Acties tegen de oorlog in Angola in de kijker
Vandaag, 15 mei, is het de Internationale Dag van de Gewetensbezwaarden tegen Militaire Dienst. Sinds 1982 wordt elk jaar op deze dag aandacht gevraagd voor het lot van dienstweigeraars en gewetensbezwaarden tegen verplichte militaire dienst. Dit jaar staat de toestand in Angola centraal in acties in verschillende landen. Het initiatief voor deze dag gaat uit van de War Resisters' International, het internationaal pacifistisch netwerk van oorlogstegenstanders waarbij in Vlaanderen ook het Forum voor Vredesactie is aangesloten.
De Angolezen leven nu meer dan 40 jaar bijna onafgebroken in een oorlogssituatie. Begin 1961 barste in Angola de oorlog los tegen de repressieve Portugese kolonisatie. Na de onafhankelijkheid in 1975 brak een burgeroorlog uit tussen de diverse strijdende partijen. Al die tijd hebben individuen en groepen in Angola zich verzet tegen de oorlogslogica die alleen maar leidde tot meer ellende en armoede. Dit verzet kwam onder meer tot uiting door de weigering militaire dienst te vervullen in het MPLA-regeringsleger en door medewerking te weigeren aan de UNITA-rebellen. Sinds de heropflakkering van de burgeroorlog in december 1998 onstond in Angola een ruimere beweging van burgers die zich verzetten tegen de oorlog. Naast het massale verzet van de dienstweigeraars werden ook petities gelanceerd die ondertekend werden door vele duizenden Angolezen. Allerhande initiatieven zoals het "Manifesto for Peace", de oproepen van de katholieke bisschoppen en andere kerkleiders, en talrijke demonstraties tonen aan dat de wil bij de bevolking bestaat om op een geweldloze manier een uitweg uit het conflict te zoeken. Alleen hebben de partijen die al jaren in de oorlog zijn betrokken zodanig grote economische belangen te verdedigen (in de olie-industrie en de diamantsector) dat vrede voor hen een verlies van inkomsten zou betekenen. Diegenen die zich durven te verzetten tegen de oorlog en de belangen van de oorlogspartijen aanklagen, zien zich in toenemende mate geconfronteerd met harde repressie, worden geïnterneerd, krijgen geen uitreisvisa of worden zelfs gedood. De bekende Angolese journalist en vredesactivist Rafael Marques heeft al meermaals kennisgemaakt met de repressie vanwege de Angolese staat en kreeg de laatste jaren geen visa om naar het buitenland te reizen. War Resisters' International (WRI) voert daarom dit jaar actie over Angola. Daarbij wordt ook de aandacht gevestigd op de rol van het Westen in dit bloedige conflict. Vele bedrijven en regeringen zijn direct betrokken door de levering van wapentuig aan de diverse strijdende partijen of via economische belangen in de Angolese olie- en diamantsector. Zij maken het mee mogelijk dat de oorlog voortduurt. Anderzijds zijn in het recente verleden al herhaaldelijk Angolese politieke vluchtelingen onder dwang uit Europese landen gedeporteerd naar hun land van oorsprong waar hen alleen maar repressie staat te wachten. Economische belangen spelen eens te meer een belangrijkere rol dan respect voor fundamentele mensenrechten. Dit wil ook het Forum voor Vredesactie aanklagen.