De rol van de media
De media spelen een ontzettend belangrijke rol in onze samenleving, die momenteel door de Irak-oorlog extra in de verf wordt gezet. Met de informatie uit de media moet je op een verantwoorde manier kunnen omgaan. Het Scholierenparlement staat daarom dit werkjaar stil bij de rol van de media in een veranderende wereld. Erik Beatse geeft tekst en uitleg.
De gebeurtenissen van 11 september, de visa-perikelen in Antwerpen, de oorlog in Irak, de beeldvorming over jongeren, het effect van de nieuwe drugsnota … Een lijstje dat je vlot kan aanvullen. Eén voor één gebeurtenissen waarbij nagenoeg iedereen zijn informatie via de (mainstream)media heeft bekomen. Discussie, andere informatiebronnen, cultuur, … bepalen natuurlijk mee onze kijk op de samenleving, maar bij heel wat onderwerpen worden onze meningen en standpunten in sterke mate bepaald/beïnvloed door wat de media ons aanreiken. Je kan het daar eens mee zijn of niet. Maar in ieder geval blijkt hieruit de noodzaak om stil te staan bij fenomenen als ‘de macht van de media’, ‘de persvrijheid’, ‘de invloed van media op de politiek’, ‘de invloed van economie op de berichtgeving’… Jongeren zijn evenzo gevoelig voor deze problematieken. En het Scholierenparlement biedt jongeren de gelegenheid op deze vragen in te gaan, zich erin te verdiepen en er uitspraak over te doen. Mediaopvoeding in de praktijk dus. Het Scholierenparlement De idee achter het Scholierenparlement is eigenlijk eenvoudig. Wil je inzicht krijgen in de Noord-Zuid problematiek, kruip dan in de huid van een land of een belangengroep en speel de rol die zij vertolken op het wereldtoneel. Op die manier ondervinden jongeren aan den lijve de spanningen die bestaan tussen de verschillende betrokkenen en ervaren ze in welke richting oplossingen kunnen worden gezocht. Het Scholierenparlement is dus een groots simulatiespel, bedoeld om jongeren meer interesse en inzicht te laten krijgen in politiek beleid en wereldproblemen. Concreet betekent dit dat jongeren tussen 16 en 18 jaar zich op vrijwillige basis en in hun vrije tijd verdiepen in een aan de actualiteit gebonden thema met mondiale dimensies. Zij worden daarin ondersteund door één of meerdere begeleiders. Dit doen ze aan de hand van een basisdossier dat opgesteld wordt door Globelink in samenwerking met externe experts. Het basisdossier bevat achtergrondinformatie en standpunten van een tiental rollen. Het is immers de bedoeling dat de jongeren zich een jaar lang inleven in een rol (dit kan een organisatie, een politieke partij, een regering of een getroffen bevolkingsgroep zijn) en vanuit die rol de behandelde thematiek bespreken. Daarnaast werkt er ook een ‘persploeg’ in het parlement. Zij hebben de taak verslag te maken van de zittingen en dit te publiceren in een krantje. Uiteraard mogen de persjongens ook hun kritische mening weergeven in dit krantje. Daardoor vervullen zij de taak van vierde macht in de democratie. In het lopende werkjaar wordt telkens een themapoll georganiseerd om het thema van het volgende jaar te kiezen. Zowel de jongeren als de begeleiding krijgen samen met andere vrijwilligers van Globelink hierin een stem. De voorbije jaren werden o.a. volgende thema’s behandeld: “Vluchtelingen”, “Cultuur”, “Veiligheid, de toekomst van de VN”, “Drugs”, en “Ecologische Voetafdruk”. Het thema voor het werkjaar 2002-2003 is “Media” en in het volgende werkjaar zullen we ons buigen over ‘Democratie’. Het unieke aan een Scholierenparlement is dat het geen afspiegeling van de Kamer of een of andere internationale instantie is: ook de in de behandelde problematiek minder gehoorde stemmen krijgen een plaats. Bovendien werkt het Scholierenparlement school- en netoverschrijdend: verschillende scholen uit één of meerdere gemeentes kunnen samen in één parlement stappen. Media culpa? Waarom dit werkjaar een Scholierenparlement over het thema media? Elf september 2001. De aanslagen in New York zorgen voor een schokgolf door de wereld. Het zijn 'hoogdagen' voor de media: de aanslagen zelf live op televisie, marathonuitzendingen, extra katernen, duidingen, analyses … en dan de wraak: de oorlog in Afghanistan om de Taliban te verdrijven die de vermoedelijke aanstoker van de aanslagen niet willen uitleveren. De aanvankelijke marathonuitzendingen maken nu plaats voor een tekort aan beelden over het verloop van de oorlog. En op dít moment zijn nog steeds Amerikaanse troepen in Afghanistan, maar niemand weet wat die er nog uitvoeren. Op één jaar tijd, wat een evolutie. Tijdens het verslaan en interpreteren van de aanslagen en de oorlog tegen de Taliban kregen kritische geesten niet altijd de vrije hand om hun vragen te stellen. De door het Westen zo gekoesterde vrijheid van meningsuiting bleek een broze porseleinen vaas. Bovendien leken nogal wat mediakanalen mee te marcheren met wat de (Amerikaanse) overheid hen voorhield. En aangezien de mediabedrijven in hoge mate deel uitmaken van grote bedrijven met economische belangen, lieten die doorgaans dezelfde geluiden horen. Geen kritische stemmen, dat verkoopt niet (goed). Tussen media en macht blijkt een hechtere band te bestaan dan op het eerste gezicht gedacht. Hadden we niet met z'n allen het idee dat de media kritisch en onpartijdig boven elke macht hoorden te staan? En tenslotte zijn we als kijkers, lezers en luisteraars voor onze informatie wel erg afhankelijk geworden van wat die media aan beelden en berichten op ons loslaten. Soms een vloedgolf aan beelden met niet altijd een goede duiding, soms een schrijnend tekort eraan. Pakkende beelden zijn soms belangrijker dan de waarheid. Moet dan àlles prettig, sensationeel, boeiend ogen? Of omgekeerd: een zware selectie van beelden over bepaalde gebeurtenissen is soms belangrijker dan de hele waarheid (bijv. de 'video-oorlog', alsof er geen mensen meer sneuvelen). 'De manier waarop' het nieuws wordt ingepakt (= de format) is dikwijls belangrijker dan de inhoud. En op die manier hebben we meteen de drie deelthema’s voor de zittingen van het rollenspel kort voorgesteld. In de vierde zitting stappen de jongeren uit hun rol en kunnen ze (eindelijk) hun persoonlijke mening over het onderwerp kwijt. Doorheen de zittingen zijn verschillende aspecten van het mediagebeuren of recente tendensen aan bod gekomen die talrijke vragen oproepen. In deze “zitting uit de rol” staan de jongeren stil bij de rol/opdracht/verantwoordelijkheid van drie belangrijke actoren t.a.v. de media: de overheid, de journalist en de maatschappij. Op welke manier kunnen deze betrokken partijen ertoe bijdragen dat b.v. Een zo groot mogelijke objectiviteit wordt nagestreefd, dat de invloed van politici op media beperkt wordt of dat bij nieuws uit het Zuiden ook zuiderse bronnen aan bod komen, …? Geen makkelijke opdracht. Het werkjaar zit er op dit moment nagenoeg op. Enkel de plaatselijke slotzittingen en de Overkoepelende Slotzitting in Brussel (9 mei 2003) resten ons. De rol, de opdracht en de verantwoordelijkheid van drie belangrijke actoren in het mediagebeuren (de overheid, de journalist en de brede maatschappij) staan dan op de agenda. De Overkoepelende Slotzitting in het federale en Vlaamse parlement is het orgelpunt van het werkjaar. De resultaten van alle besprekingen worden voorgelegd aan verschillende nationale politici en experts. Het verslag van die dag kan je ongetwijfeld horen of lezen in de verschillende journaals en kranten van de dagen nadien. Gebeurt er iets met de resultaten van het Scholierenparlement? Mooi initiatief, maar blijft het daarbij? Gaat dit verder dan een leuk spelletje waarna de jongeren zich eventjes in de zetels van de parlementen mogen nestelen en waar politici handig gebruik van maken om samen met jongeren in beeld te komen? Een moeilijke vraag met meerdere antwoorden. Globelink is er in ieder geval van overtuigd dat de specifieke procesmatige aanpak zeker z’n sporen zal nalaten bij deze jongeren. Zij nemen vrijwillig deel aan het Scholierenparlement en leggen een heel traject af met de nodige begeleiding. Dit biedt hen de mogelijkheid om zich te verdiepen in zowel het mondiale thema als de politieke besluitvorming én op het einde van het traject uitspraak te doen over dit onderwerp. Ook voor veel politici gaat dit verder dan een public relations-moment. Natuurlijk is het leuk meegenomen dat ze in de media komen met een groots participatie-initiatief voor jongeren. Maar ze erkennen best dat hun mening mee bepaald wordt door hun aanwezigheid op dergelijke activiteiten en wat ze daar te horen krijgen. De rechtstreekse confrontatie met jongeren en hun standpunten maken dat hun voelsprieten die dag extra gevoelig zijn. We moeten ook onze beperkingen onder ogen zien. Jongeren kunnen, net zoals de meeste burgers, niet zomaar nieuwe wetsartikels of pasklare oplossingen aanreiken. En toch merk je dat er heel wat mogelijkheden zijn. Op basis van de resultaten van het vorige werkjaar b.v. (enerzijds over “duurzame ontwikkeling - de ecologische voetafdruk” en anderzijds over “drugs en ontwikkeling”) werden zowel in het federale als in het Vlaamse parlement verschillende parlementaire vragen gesteld door parlementsleden die de standpunten van de jongeren genegen waren. In het Vlaams Parlement werd een verzoekschrift ingediend en staat het op de agenda van de plenaire vergadering van 19 juni. Al die initiatieven tonen aan dat de meningen van jongeren soms aanleiding kunnen geven tot daadwerkelijke acties en veranderingen. Globelink stelt zich voor Globelink is een erkende Vlaamse jeugddienst voor mondiale vorming. Globelink wil “de wereld jongerenwijs maken door de jongeren wereldwijs te maken”. Dit komt tot uiting in de unieke combinatie van haar vier pijlers: jongeren – duurzame ontwikkeling – inspraak en participatie – mondialiteit. Concreet betekent dit dat het nooit gaat over jongeren ‘an sich’, maar steeds over jongeren die zich via inspraak en participatie situeren in een zich duurzaam ontwikkelende wereld. Vanuit deze vier pijlers leggen we ook binnen de organisatiestructuur de nadruk op de inspraak en participatie van jongeren. We willen jongeren in de structuren een voorname plaats geven, maar daarnaast zeker ook voldoende experimenteerruimte voorzien. De voornaamste taken/werking van Globelink zijn: het Scholierenparlement, de Globateliers (een laagdrempelige, creatieve werkvorm rond dezelfde thema’s) en het verzorgen van een brugfunctie tussen het jeugdwerk en de noordzuidbeweging. Op die manier hopen we onze missie waar te maken: jongeren kansen aanreiken om, vanuit hun eigen leefwereld, te participeren aan de opbouw van een duurzame samenleving op economisch, ecologisch, politiek, sociaal en cultureel vlak. Voor meer info over de organisatie Globelink of haar werking kan je steeds terecht op het Globelink-secretariaat (Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen – tel:03/227.27.85) of onze websites www.globelink.be en www.scholierenparlement.be .
De media spelen een ontzettend belangrijke rol in onze samenleving, die momenteel door de Irak-oorlog extra in de verf wordt gezet. Met de informatie uit de media moet je op een verantwoorde manier kunnen omgaan. Het Scholierenparlement staat daarom dit werkjaar stil bij de rol van de media in een veranderende wereld. Erik Beatse geeft tekst en uitleg.
De gebeurtenissen van 11 september, de visa-perikelen in Antwerpen, de oorlog in Irak, de beeldvorming over jongeren, het effect van de nieuwe drugsnota … Een lijstje dat je vlot kan aanvullen. Eén voor één gebeurtenissen waarbij nagenoeg iedereen zijn informatie via de (mainstream)media heeft bekomen. Discussie, andere informatiebronnen, cultuur, … bepalen natuurlijk mee onze kijk op de samenleving, maar bij heel wat onderwerpen worden onze meningen en standpunten in sterke mate bepaald/beïnvloed door wat de media ons aanreiken. Je kan het daar eens mee zijn of niet. Maar in ieder geval blijkt hieruit de noodzaak om stil te staan bij fenomenen als ‘de macht van de media’, ‘de persvrijheid’, ‘de invloed van media op de politiek’, ‘de invloed van economie op de berichtgeving’… Jongeren zijn evenzo gevoelig voor deze problematieken. En het Scholierenparlement biedt jongeren de gelegenheid op deze vragen in te gaan, zich erin te verdiepen en er uitspraak over te doen. Mediaopvoeding in de praktijk dus. Het Scholierenparlement De idee achter het Scholierenparlement is eigenlijk eenvoudig. Wil je inzicht krijgen in de Noord-Zuid problematiek, kruip dan in de huid van een land of een belangengroep en speel de rol die zij vertolken op het wereldtoneel. Op die manier ondervinden jongeren aan den lijve de spanningen die bestaan tussen de verschillende betrokkenen en ervaren ze in welke richting oplossingen kunnen worden gezocht. Het Scholierenparlement is dus een groots simulatiespel, bedoeld om jongeren meer interesse en inzicht te laten krijgen in politiek beleid en wereldproblemen. Concreet betekent dit dat jongeren tussen 16 en 18 jaar zich op vrijwillige basis en in hun vrije tijd verdiepen in een aan de actualiteit gebonden thema met mondiale dimensies. Zij worden daarin ondersteund door één of meerdere begeleiders. Dit doen ze aan de hand van een basisdossier dat opgesteld wordt door Globelink in samenwerking met externe experts. Het basisdossier bevat achtergrondinformatie en standpunten van een tiental rollen. Het is immers de bedoeling dat de jongeren zich een jaar lang inleven in een rol (dit kan een organisatie, een politieke partij, een regering of een getroffen bevolkingsgroep zijn) en vanuit die rol de behandelde thematiek bespreken. Daarnaast werkt er ook een ‘persploeg’ in het parlement. Zij hebben de taak verslag te maken van de zittingen en dit te publiceren in een krantje. Uiteraard mogen de persjongens ook hun kritische mening weergeven in dit krantje. Daardoor vervullen zij de taak van vierde macht in de democratie. In het lopende werkjaar wordt telkens een themapoll georganiseerd om het thema van het volgende jaar te kiezen. Zowel de jongeren als de begeleiding krijgen samen met andere vrijwilligers van Globelink hierin een stem. De voorbije jaren werden o.a. volgende thema’s behandeld: “Vluchtelingen”, “Cultuur”, “Veiligheid, de toekomst van de VN”, “Drugs”, en “Ecologische Voetafdruk”. Het thema voor het werkjaar 2002-2003 is “Media” en in het volgende werkjaar zullen we ons buigen over ‘Democratie’. Het unieke aan een Scholierenparlement is dat het geen afspiegeling van de Kamer of een of andere internationale instantie is: ook de in de behandelde problematiek minder gehoorde stemmen krijgen een plaats. Bovendien werkt het Scholierenparlement school- en netoverschrijdend: verschillende scholen uit één of meerdere gemeentes kunnen samen in één parlement stappen. Media culpa? Waarom dit werkjaar een Scholierenparlement over het thema media? Elf september 2001. De aanslagen in New York zorgen voor een schokgolf door de wereld. Het zijn 'hoogdagen' voor de media: de aanslagen zelf live op televisie, marathonuitzendingen, extra katernen, duidingen, analyses … en dan de wraak: de oorlog in Afghanistan om de Taliban te verdrijven die de vermoedelijke aanstoker van de aanslagen niet willen uitleveren. De aanvankelijke marathonuitzendingen maken nu plaats voor een tekort aan beelden over het verloop van de oorlog. En op dít moment zijn nog steeds Amerikaanse troepen in Afghanistan, maar niemand weet wat die er nog uitvoeren. Op één jaar tijd, wat een evolutie. Tijdens het verslaan en interpreteren van de aanslagen en de oorlog tegen de Taliban kregen kritische geesten niet altijd de vrije hand om hun vragen te stellen. De door het Westen zo gekoesterde vrijheid van meningsuiting bleek een broze porseleinen vaas. Bovendien leken nogal wat mediakanalen mee te marcheren met wat de (Amerikaanse) overheid hen voorhield. En aangezien de mediabedrijven in hoge mate deel uitmaken van grote bedrijven met economische belangen, lieten die doorgaans dezelfde geluiden horen. Geen kritische stemmen, dat verkoopt niet (goed). Tussen media en macht blijkt een hechtere band te bestaan dan op het eerste gezicht gedacht. Hadden we niet met z'n allen het idee dat de media kritisch en onpartijdig boven elke macht hoorden te staan? En tenslotte zijn we als kijkers, lezers en luisteraars voor onze informatie wel erg afhankelijk geworden van wat die media aan beelden en berichten op ons loslaten. Soms een vloedgolf aan beelden met niet altijd een goede duiding, soms een schrijnend tekort eraan. Pakkende beelden zijn soms belangrijker dan de waarheid. Moet dan àlles prettig, sensationeel, boeiend ogen? Of omgekeerd: een zware selectie van beelden over bepaalde gebeurtenissen is soms belangrijker dan de hele waarheid (bijv. de 'video-oorlog', alsof er geen mensen meer sneuvelen). 'De manier waarop' het nieuws wordt ingepakt (= de format) is dikwijls belangrijker dan de inhoud. En op die manier hebben we meteen de drie deelthema’s voor de zittingen van het rollenspel kort voorgesteld. In de vierde zitting stappen de jongeren uit hun rol en kunnen ze (eindelijk) hun persoonlijke mening over het onderwerp kwijt. Doorheen de zittingen zijn verschillende aspecten van het mediagebeuren of recente tendensen aan bod gekomen die talrijke vragen oproepen. In deze “zitting uit de rol” staan de jongeren stil bij de rol/opdracht/verantwoordelijkheid van drie belangrijke actoren t.a.v. de media: de overheid, de journalist en de maatschappij. Op welke manier kunnen deze betrokken partijen ertoe bijdragen dat b.v. Een zo groot mogelijke objectiviteit wordt nagestreefd, dat de invloed van politici op media beperkt wordt of dat bij nieuws uit het Zuiden ook zuiderse bronnen aan bod komen, …? Geen makkelijke opdracht. Het werkjaar zit er op dit moment nagenoeg op. Enkel de plaatselijke slotzittingen en de Overkoepelende Slotzitting in Brussel (9 mei 2003) resten ons. De rol, de opdracht en de verantwoordelijkheid van drie belangrijke actoren in het mediagebeuren (de overheid, de journalist en de brede maatschappij) staan dan op de agenda. De Overkoepelende Slotzitting in het federale en Vlaamse parlement is het orgelpunt van het werkjaar. De resultaten van alle besprekingen worden voorgelegd aan verschillende nationale politici en experts. Het verslag van die dag kan je ongetwijfeld horen of lezen in de verschillende journaals en kranten van de dagen nadien. Gebeurt er iets met de resultaten van het Scholierenparlement? Mooi initiatief, maar blijft het daarbij? Gaat dit verder dan een leuk spelletje waarna de jongeren zich eventjes in de zetels van de parlementen mogen nestelen en waar politici handig gebruik van maken om samen met jongeren in beeld te komen? Een moeilijke vraag met meerdere antwoorden. Globelink is er in ieder geval van overtuigd dat de specifieke procesmatige aanpak zeker z’n sporen zal nalaten bij deze jongeren. Zij nemen vrijwillig deel aan het Scholierenparlement en leggen een heel traject af met de nodige begeleiding. Dit biedt hen de mogelijkheid om zich te verdiepen in zowel het mondiale thema als de politieke besluitvorming én op het einde van het traject uitspraak te doen over dit onderwerp. Ook voor veel politici gaat dit verder dan een public relations-moment. Natuurlijk is het leuk meegenomen dat ze in de media komen met een groots participatie-initiatief voor jongeren. Maar ze erkennen best dat hun mening mee bepaald wordt door hun aanwezigheid op dergelijke activiteiten en wat ze daar te horen krijgen. De rechtstreekse confrontatie met jongeren en hun standpunten maken dat hun voelsprieten die dag extra gevoelig zijn. We moeten ook onze beperkingen onder ogen zien. Jongeren kunnen, net zoals de meeste burgers, niet zomaar nieuwe wetsartikels of pasklare oplossingen aanreiken. En toch merk je dat er heel wat mogelijkheden zijn. Op basis van de resultaten van het vorige werkjaar b.v. (enerzijds over “duurzame ontwikkeling - de ecologische voetafdruk” en anderzijds over “drugs en ontwikkeling”) werden zowel in het federale als in het Vlaamse parlement verschillende parlementaire vragen gesteld door parlementsleden die de standpunten van de jongeren genegen waren. In het Vlaams Parlement werd een verzoekschrift ingediend en staat het op de agenda van de plenaire vergadering van 19 juni. Al die initiatieven tonen aan dat de meningen van jongeren soms aanleiding kunnen geven tot daadwerkelijke acties en veranderingen. Globelink stelt zich voor Globelink is een erkende Vlaamse jeugddienst voor mondiale vorming. Globelink wil “de wereld jongerenwijs maken door de jongeren wereldwijs te maken”. Dit komt tot uiting in de unieke combinatie van haar vier pijlers: jongeren – duurzame ontwikkeling – inspraak en participatie – mondialiteit. Concreet betekent dit dat het nooit gaat over jongeren ‘an sich’, maar steeds over jongeren die zich via inspraak en participatie situeren in een zich duurzaam ontwikkelende wereld. Vanuit deze vier pijlers leggen we ook binnen de organisatiestructuur de nadruk op de inspraak en participatie van jongeren. We willen jongeren in de structuren een voorname plaats geven, maar daarnaast zeker ook voldoende experimenteerruimte voorzien. De voornaamste taken/werking van Globelink zijn: het Scholierenparlement, de Globateliers (een laagdrempelige, creatieve werkvorm rond dezelfde thema’s) en het verzorgen van een brugfunctie tussen het jeugdwerk en de noordzuidbeweging. Op die manier hopen we onze missie waar te maken: jongeren kansen aanreiken om, vanuit hun eigen leefwereld, te participeren aan de opbouw van een duurzame samenleving op economisch, ecologisch, politiek, sociaal en cultureel vlak. Voor meer info over de organisatie Globelink of haar werking kan je steeds terecht op het Globelink-secretariaat (Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen – tel:03/227.27.85) of onze websites www.globelink.be en www.scholierenparlement.be .