Tijd om opnieuw te grasduinen op het strand aan de wilde zee van berichten over oorlog en vrede. Het (on)tij liet de afgelopen maand weer een aantal fraaie berichten aanspoelen, waaruit we de volgende voor u opraapten.
België: leger volgt voorbeeld Ford De cijfers lopen uiteen van 29.500 tot 35.000, wellicht zal het rond de 30.000 liggen: het maximum aantal ‘manschappen’ (zo heet dat) dat na herstructurering nog van de huidige 40.000 militairen mag overblijven. Dat zijn er 10.000 minder, veel meer-minder dus dan de zo gecontesteerde beslissing van Ford-Genk. Waarom staan media, vakbonden en politieke partijen dààr niet over op hun kop? Ziet men misschien het zinloze van ‘tewerkstelling’ in het leger in? Niet dat wij ervoor pleiten: voor ons mogen de naakte ontslagen mits deskundige outplacement-begeleiding gerust 100 % bedragen. Maar victorie kraaien dat het leger afbouwt is niet aangewezen, integendeel. Door de lagere personeelskosten komen er budgetten vrij om meer aan militaire uitrusting en wapentuig te besteden, en zo het leger performanter te maken. Voor zich pacifistisch noemende regeringspartijen ligt nu de weg breed open om twee vliegen in een slag te halen: neen zeggen aan nieuwe militaire investeringen, ja aan de afvloeiing, en zo geld binnenhalen voor maatschappelijk wél nuttige behoeften. Aan zinvolle tewerkstelling bijvoorbeeld. Ford, België en de VS Bepaalde captains of industry maakten al eerder de ijskoude bedenking, dat de kritische houding van België jegens de VS in de kwestie Irak en het vasthouden aan de genocidewet, investeringen vanuit de VS en banen zou kunnen kosten. Met Ford stak die draak (totaal misplaatst trouwens) opnieuw de kop op: ‘zie je wel...’. En ja, er was minstens één bedrijf dat een lopend contract zag opgezegd – niet om economische redenen maar uit heilige verontwaardiging van de Amerikaanse eigenaars. Wat besluit ú daar uit? Dat onze tewerkstelling en welvaart primeren – laat ze dan desnoods maar oorlog voeren en burgerslachtoffers maken in een illegale oorlog? Dat wij m.a.w. samen met zovele andere landen maar beter naar de pijpen van de macht dansen? Of besluit u dat er blijkbaar iets schort aan de ‘invisible hand’ van de vrije markt, die volgens zijn pleitbezorgers feilloos voor de beste verdeling van de welvaart in de wereld zorgt – en dat er ook een visible handje optreedt dat de heilige marktprincipes naar believen de nek omwringt? Misschien inspireert dit soort chantage tot meer solidariteit met de nog veel erger getroffen slachtoffers van politieke embargo’s. Zoals Cuba, dat nog meer Amerikaanse maatregelen te duchten heeft, alleen maar omdat George W. Bush zijn populariteit dringend moet opvijzelen in het licht van naderende verkiezingen… Au fond: mogen kwesties van leven en dood van onschuldige verre oorlogsslachtoffers opwegen tegen de beslommeringen van dichtbije dure chief executive officers en profiterende aandeelhouders? Mogen zij zo cynisch zijn om, ter verdediging van hun winsten, te schermen met ‘de tewerkstelling’? Toch geen F-16’s voor Pakistan In augustus publiceerden wij er een verontwaardigde persmededeling over: tweedehands F-16’s leveren aan Pakistan, volop in conflict met India, is bijdragen aan de lokale (nucleaire!) wapenwedloop en is volgens de Belgische wetgeving op de wapenexport duidelijk verboden. Op 8 oktober werd vernomen dat de levering niet zou doorgaan. Waarom werd er niet bijgezegd, wel dat men ze nu aan NAVO-bondgenoot Tsjechië zal trachten te verkopen. Europese of Amerikaanse wapens? Een Frans parlementslid gooide een steen in de modderpoel: hij stelt een EU-taks voor op Amerikaanse wapeninvoer. Dit zou Europese landen aanzetten liever eigen Europese wapens te kopen. De opbrengst van de taks zou naar militair onderzoek en ontwikkeling gaan. Portugese en Poolse politici reageerden negatief. De Portugees Rebelo omwille van de strategische banden met de VS, en wegens het principe dat het beste product de voorkeur moet krijgen; de Pool Janas omdat de VS Polen grotere economische compensaties beloven dan de Europese concurrenten, o.a. contracten en investeringen in de Poolse wapenindustrie. Een directielid van het ons welbekende EADS vindt dat, bij gelijke kwaliteit, de voorkeur moet gaan naar een Europees product, dat zou een officieel criterium moeten worden. Europees concurrent Thales vindt dan weer dat ‘tolbarrières tussen VS en EU contraproductief zijn’. Twee ‘logische’ bedenkingen: want EADS slaagt er maar niet in, op de VS-markt door te dringen; Thales wel. bunker buster De Senaat in de VS verwierp met 53 tegen 41 een Democratisch voorstel (van o.a. Edward Kennedy) tot verbod op de verdere ontwikkeling van bunker busters, dit zijn bommen die met verarmd uranium versterkt zijn. Het wapen wordt al getest sinds 1997, weegt 2.131 kg en kan indien afgeworpen vanop 10 km hoogte door drie tot vier lagen gewapend beton dringen. Versies ervan zijn gebruikt in Irak. In mei had de Senaat al ingestemd met de opheffing van een tien jaar oud verbod op de ontwikkeling van kernwapens met lage explosieve kracht, ‘low-yield’: minder dan 5 kiloton (Hiroshima was 15 kiloton). Voorstanders van het verbod argumenteerden tevergeefs dat men nu nog moeilijk Pakistan, India en Noord-Korea kan kapittelen wegens nucleaire ambities. Stages Jeugd-Defensie (Uit Vox-magazine, het PR-blad van het leger, september): “Enkele dagen bij Defensie beleven. Met een handvol gemotiveerde vrienden sublieme momenten beleven. Avontuur, sport, teambuilding, parachutisme, zweefvliegen, varen, een cursus eerste zorgen of talen, dat is het aanbod van de stages Jeugd-Defensie. Ter land, ter zee of in de lucht, aan jou de keuze. (…) De stages vormen een unieke gelegenheid voor burgers om wat meer te weten te komen over de krijgsmacht. Bovendien geeft de reactie van de jongeren moed om ermee door te gaan. Zij zijn zich in ieder geval al goed bewust van de opdrachten van Defensie.” Zo staat het er, echt waar. Het leger is een subliem pretpark. Petrov redder der mensheid Op 26 september was het 20 jaar geleden dat luitenant-kolonel Stanislav Petrov de wereld redde. In het heetst van de Koude Oorlog stonden toen in Oost en West de atoomraketten klaar voor een massale nucleaire tegenaanval bij het eerste teken van een binnenkomende vijandige raket. Petrov stond in voor de observatie via satellieten en computers. Op 26 september ging het mis: de computers signaleerden een Amerikaanse raket. Petrov deed niet wat van hem verwacht werd. Hij hield het hoofd koel en redeneerde dat de VS nooit met slechts één raket een aanval zouden inzetten. Omdat er daarenboven vroeger al fouten in het waarnemingssysteem waren geweest, besloot hij dat er géén raket onderweg was. Maar dan waarschuwden de computers voor een tweede naderende raket. En dan een derde, een vierde, een vijfde. Op het instrumentenbord lichtte het woord ‘START’ op. Nog bleef Petrov twijfelen aan de betrouwbaarheid van het systeem. Hij kon zich echter op geen andere waarnemingen beroepen: de radars reikten niet tot over de horizon, daarop wachten zou te laat zijn. In enkele minuten moest Petrov beslissen wat hij de Sovjet leiding moest doorgeven. Als zijn intuïtie mis was, zou het spoedig atoombommen regenen op de Sovjetunie. Hij wachtte, de minuten gingen voorbij,… en er gebeurde niets. Zijn directe medewerkers feliciteerden hem. Door zijn oversten werd hij later ondervraagd en hij werd niet langer als betrouwbaar officier beschouwd. Achteraf werd hij noch beloond, noch gestraft; wel was de militaire carrière ten einde van luitenant-kolonel Petrov, de man die miljoenen levens had gered. Pikant detail: hij was die nacht bij toeval van dienst, ter vervanging van iemand anders. Wat als… Data, deel 1 De datum 11 september kent iedereen, maar kent u ook 7 oktober? 20 maart? Op 7 oktober was het twee jaar geleden dat de War on Terror op Afghanistan uitbrak. Op 20 maart dit jaar was Irak aan de beurt. Was 11/9 zo veel belangrijker om te onthouden, in termen van onschuldige slachtoffers, dan de andere data? Voor alle duidelijkheid: élk slachtoffer is even betreurenswaardig en is er één teveel. Maar het kan niet kwaad de proportionaliteit na te gaan tussen de aanval van 11/9 (2.789 doden) en de wraakacties van de War on Terror (geschat tussen 5.000 en 10.000, zowel in Afghanistan als in Irak). Als je dat aantal slachtoffers ten opzichte van de totale bevolking van de VS, Afghanistan en Irak omrekent, dan zou het ‘evenwicht’ tussen 100.000 en 250.000 Amerikaanse slachtoffers liggen. Een cynische oefening, en nogmaals: élk slachtoffer is teveel. Maar, om het nog wat cynischer te maken: de daders van 11/9 waren noch Irakezen, noch Afghanen. (gegevens: TFF, Jan Oberg) Data, deel 2 Wordt de wereld de jongste jaren overspoeld door terrorisme? Het beeld in de media lijkt dit te bevestigen. Opnieuw kan enige proportionaliteit geen kwaad, met correcte ‘data’. Tabellen van de VS-regering geven voor slachtoffers van terrorisme wereldwijd de volgende cijfers: (telkens jaartal – aantal doden – aantal gewonden) 1999: 233 – 706; 2000: 405 – 791; 2001: 3.295 – 2.283 (zie 11 september!); 2002: 725 – 2.013 Conclusie? Elk slachtoffer, nogmaals, is er een teveel. Maar ook: het terrorisme, ook al groeit het, is een klein probleem, zeker als je kijkt naar de kolossale middelen (en de slachtoffers) die de War on Terrorism opeist – nog afgezien van de vraag of deze ‘War’ niet net nog meer wereldwijd terrorisme oproept; de cijfers stijgen inderdaad, ondanks de ‘War’. Ja, een klein probleem, want kijk: tussen 60.000 en 100.000 mensen sterven dagelijks door gebrek aan voorzieningen in basisbehoeften. Tussen ½ en 1 miljoen Irakezen stierven onder 12 jaar VN-sancties. Een miljard mensen ontbreekt het aan veilig drinkwater. 25 miljoen stierven aan AIDS, zonder aangepaste strategie zullen er de komende 20 jaar 70 miljoen door AIDS omkomen. In de VS sterven 430.000 mensen door roken, 300.000 door overdadig eten, 43.000 door auto-ongelukken, 34.000 door wapens. Europa hield drie minuten stilte voor de slachtoffers van 11/9: terecht. Maar waarom niet voor de 20.000 doden van de aardbeving in India? De 100.000 slachtoffers van de oorlog in Algerije? Het miljoen doden van de genocide in Rwanda en Burundi? Of de 500 burgerslachtoffers van de NAVO-bombardementen in Servië-Kosovo? (gegevens: TFF, Jan Oberg) Nederland: wapenexport verzekerd In Nederland bestaat ook een overheidsdienst zoals het Belgische Delcredere, dat uitvoerkredietrisico’s verzekert, mocht de klant niet betalen - op kosten van de belastingbetaler. Bij onze noorderburen zijn de verzekeringspolissen sinds augustus 2002 wél openbaar. Zo weet men dat, hoewel wapenexport slechts 0.2 % van de hele Nederlandse export uitmaakt, bijna 20 % van de verzekerde exportkredietrisico’s wapenverkoop betreft: een riskant wereldje. Wanneer kunnen we de Belgische Delcredere boeken inkijken? Nieuw-Zeeland onder druk De VS mogen door een Nieuw-Zeelandse wet niet aanleggen met door kernenergie voortgedreven oorlogsschepen of schepen met mogelijk kernwapens aan boord (dat laatste willen ze traditioneel nooit ‘bevestigen noch ontkennen’). Ze voeren nu de druk op Nieuw-Zeeland op: “We hebben jullie havens nodig voor onze gezamenlijke strijd tegen het terrorisme”. Op de achtergrond speelt ook de Amerikaanse irritatie over het Nieuw-Zeelandse lidmaatschap van de ‘Nieuwe Agenda Coalitie’, een groep landen die in de VN oppositie voeren tegen de kernbewapening. Moruroa eist schadevergoeding De bevolking op Moruroa lijdt nog altijd onder de gevolgen van de Franse atoomtests. Honderden voormalige betrokken Polynesische arbeiders zijn te jong gestorven. Vele overlevenden hebben kanker, vooral leukemie. In hun families komen veel doodgeborenen en onvruchtbaarheidsproblemen voor. Een platform eist van Frankrijk de erkenning van haar verantwoordelijkheid voor de gezondheidsproblemen, schadevergoeding aan de families, en opening van de militaire archieven om de waarheid te weten te komen over deze z.g. ‘onschadelijke’ atoomproeven. De vereniging Moruroa e Tatou daagt de Franse staat nu voor de rechtbank, in navolging van enkele bij de proeven getroffen Franse veteranen, die in Frankrijk zelf van de rechtbank genoegdoening kregen.
België: leger volgt voorbeeld Ford De cijfers lopen uiteen van 29.500 tot 35.000, wellicht zal het rond de 30.000 liggen: het maximum aantal ‘manschappen’ (zo heet dat) dat na herstructurering nog van de huidige 40.000 militairen mag overblijven. Dat zijn er 10.000 minder, veel meer-minder dus dan de zo gecontesteerde beslissing van Ford-Genk. Waarom staan media, vakbonden en politieke partijen dààr niet over op hun kop? Ziet men misschien het zinloze van ‘tewerkstelling’ in het leger in? Niet dat wij ervoor pleiten: voor ons mogen de naakte ontslagen mits deskundige outplacement-begeleiding gerust 100 % bedragen. Maar victorie kraaien dat het leger afbouwt is niet aangewezen, integendeel. Door de lagere personeelskosten komen er budgetten vrij om meer aan militaire uitrusting en wapentuig te besteden, en zo het leger performanter te maken. Voor zich pacifistisch noemende regeringspartijen ligt nu de weg breed open om twee vliegen in een slag te halen: neen zeggen aan nieuwe militaire investeringen, ja aan de afvloeiing, en zo geld binnenhalen voor maatschappelijk wél nuttige behoeften. Aan zinvolle tewerkstelling bijvoorbeeld. Ford, België en de VS Bepaalde captains of industry maakten al eerder de ijskoude bedenking, dat de kritische houding van België jegens de VS in de kwestie Irak en het vasthouden aan de genocidewet, investeringen vanuit de VS en banen zou kunnen kosten. Met Ford stak die draak (totaal misplaatst trouwens) opnieuw de kop op: ‘zie je wel...’. En ja, er was minstens één bedrijf dat een lopend contract zag opgezegd – niet om economische redenen maar uit heilige verontwaardiging van de Amerikaanse eigenaars. Wat besluit ú daar uit? Dat onze tewerkstelling en welvaart primeren – laat ze dan desnoods maar oorlog voeren en burgerslachtoffers maken in een illegale oorlog? Dat wij m.a.w. samen met zovele andere landen maar beter naar de pijpen van de macht dansen? Of besluit u dat er blijkbaar iets schort aan de ‘invisible hand’ van de vrije markt, die volgens zijn pleitbezorgers feilloos voor de beste verdeling van de welvaart in de wereld zorgt – en dat er ook een visible handje optreedt dat de heilige marktprincipes naar believen de nek omwringt? Misschien inspireert dit soort chantage tot meer solidariteit met de nog veel erger getroffen slachtoffers van politieke embargo’s. Zoals Cuba, dat nog meer Amerikaanse maatregelen te duchten heeft, alleen maar omdat George W. Bush zijn populariteit dringend moet opvijzelen in het licht van naderende verkiezingen… Au fond: mogen kwesties van leven en dood van onschuldige verre oorlogsslachtoffers opwegen tegen de beslommeringen van dichtbije dure chief executive officers en profiterende aandeelhouders? Mogen zij zo cynisch zijn om, ter verdediging van hun winsten, te schermen met ‘de tewerkstelling’? Toch geen F-16’s voor Pakistan In augustus publiceerden wij er een verontwaardigde persmededeling over: tweedehands F-16’s leveren aan Pakistan, volop in conflict met India, is bijdragen aan de lokale (nucleaire!) wapenwedloop en is volgens de Belgische wetgeving op de wapenexport duidelijk verboden. Op 8 oktober werd vernomen dat de levering niet zou doorgaan. Waarom werd er niet bijgezegd, wel dat men ze nu aan NAVO-bondgenoot Tsjechië zal trachten te verkopen. Europese of Amerikaanse wapens? Een Frans parlementslid gooide een steen in de modderpoel: hij stelt een EU-taks voor op Amerikaanse wapeninvoer. Dit zou Europese landen aanzetten liever eigen Europese wapens te kopen. De opbrengst van de taks zou naar militair onderzoek en ontwikkeling gaan. Portugese en Poolse politici reageerden negatief. De Portugees Rebelo omwille van de strategische banden met de VS, en wegens het principe dat het beste product de voorkeur moet krijgen; de Pool Janas omdat de VS Polen grotere economische compensaties beloven dan de Europese concurrenten, o.a. contracten en investeringen in de Poolse wapenindustrie. Een directielid van het ons welbekende EADS vindt dat, bij gelijke kwaliteit, de voorkeur moet gaan naar een Europees product, dat zou een officieel criterium moeten worden. Europees concurrent Thales vindt dan weer dat ‘tolbarrières tussen VS en EU contraproductief zijn’. Twee ‘logische’ bedenkingen: want EADS slaagt er maar niet in, op de VS-markt door te dringen; Thales wel. bunker buster De Senaat in de VS verwierp met 53 tegen 41 een Democratisch voorstel (van o.a. Edward Kennedy) tot verbod op de verdere ontwikkeling van bunker busters, dit zijn bommen die met verarmd uranium versterkt zijn. Het wapen wordt al getest sinds 1997, weegt 2.131 kg en kan indien afgeworpen vanop 10 km hoogte door drie tot vier lagen gewapend beton dringen. Versies ervan zijn gebruikt in Irak. In mei had de Senaat al ingestemd met de opheffing van een tien jaar oud verbod op de ontwikkeling van kernwapens met lage explosieve kracht, ‘low-yield’: minder dan 5 kiloton (Hiroshima was 15 kiloton). Voorstanders van het verbod argumenteerden tevergeefs dat men nu nog moeilijk Pakistan, India en Noord-Korea kan kapittelen wegens nucleaire ambities. Stages Jeugd-Defensie (Uit Vox-magazine, het PR-blad van het leger, september): “Enkele dagen bij Defensie beleven. Met een handvol gemotiveerde vrienden sublieme momenten beleven. Avontuur, sport, teambuilding, parachutisme, zweefvliegen, varen, een cursus eerste zorgen of talen, dat is het aanbod van de stages Jeugd-Defensie. Ter land, ter zee of in de lucht, aan jou de keuze. (…) De stages vormen een unieke gelegenheid voor burgers om wat meer te weten te komen over de krijgsmacht. Bovendien geeft de reactie van de jongeren moed om ermee door te gaan. Zij zijn zich in ieder geval al goed bewust van de opdrachten van Defensie.” Zo staat het er, echt waar. Het leger is een subliem pretpark. Petrov redder der mensheid Op 26 september was het 20 jaar geleden dat luitenant-kolonel Stanislav Petrov de wereld redde. In het heetst van de Koude Oorlog stonden toen in Oost en West de atoomraketten klaar voor een massale nucleaire tegenaanval bij het eerste teken van een binnenkomende vijandige raket. Petrov stond in voor de observatie via satellieten en computers. Op 26 september ging het mis: de computers signaleerden een Amerikaanse raket. Petrov deed niet wat van hem verwacht werd. Hij hield het hoofd koel en redeneerde dat de VS nooit met slechts één raket een aanval zouden inzetten. Omdat er daarenboven vroeger al fouten in het waarnemingssysteem waren geweest, besloot hij dat er géén raket onderweg was. Maar dan waarschuwden de computers voor een tweede naderende raket. En dan een derde, een vierde, een vijfde. Op het instrumentenbord lichtte het woord ‘START’ op. Nog bleef Petrov twijfelen aan de betrouwbaarheid van het systeem. Hij kon zich echter op geen andere waarnemingen beroepen: de radars reikten niet tot over de horizon, daarop wachten zou te laat zijn. In enkele minuten moest Petrov beslissen wat hij de Sovjet leiding moest doorgeven. Als zijn intuïtie mis was, zou het spoedig atoombommen regenen op de Sovjetunie. Hij wachtte, de minuten gingen voorbij,… en er gebeurde niets. Zijn directe medewerkers feliciteerden hem. Door zijn oversten werd hij later ondervraagd en hij werd niet langer als betrouwbaar officier beschouwd. Achteraf werd hij noch beloond, noch gestraft; wel was de militaire carrière ten einde van luitenant-kolonel Petrov, de man die miljoenen levens had gered. Pikant detail: hij was die nacht bij toeval van dienst, ter vervanging van iemand anders. Wat als… Data, deel 1 De datum 11 september kent iedereen, maar kent u ook 7 oktober? 20 maart? Op 7 oktober was het twee jaar geleden dat de War on Terror op Afghanistan uitbrak. Op 20 maart dit jaar was Irak aan de beurt. Was 11/9 zo veel belangrijker om te onthouden, in termen van onschuldige slachtoffers, dan de andere data? Voor alle duidelijkheid: élk slachtoffer is even betreurenswaardig en is er één teveel. Maar het kan niet kwaad de proportionaliteit na te gaan tussen de aanval van 11/9 (2.789 doden) en de wraakacties van de War on Terror (geschat tussen 5.000 en 10.000, zowel in Afghanistan als in Irak). Als je dat aantal slachtoffers ten opzichte van de totale bevolking van de VS, Afghanistan en Irak omrekent, dan zou het ‘evenwicht’ tussen 100.000 en 250.000 Amerikaanse slachtoffers liggen. Een cynische oefening, en nogmaals: élk slachtoffer is teveel. Maar, om het nog wat cynischer te maken: de daders van 11/9 waren noch Irakezen, noch Afghanen. (gegevens: TFF, Jan Oberg) Data, deel 2 Wordt de wereld de jongste jaren overspoeld door terrorisme? Het beeld in de media lijkt dit te bevestigen. Opnieuw kan enige proportionaliteit geen kwaad, met correcte ‘data’. Tabellen van de VS-regering geven voor slachtoffers van terrorisme wereldwijd de volgende cijfers: (telkens jaartal – aantal doden – aantal gewonden) 1999: 233 – 706; 2000: 405 – 791; 2001: 3.295 – 2.283 (zie 11 september!); 2002: 725 – 2.013 Conclusie? Elk slachtoffer, nogmaals, is er een teveel. Maar ook: het terrorisme, ook al groeit het, is een klein probleem, zeker als je kijkt naar de kolossale middelen (en de slachtoffers) die de War on Terrorism opeist – nog afgezien van de vraag of deze ‘War’ niet net nog meer wereldwijd terrorisme oproept; de cijfers stijgen inderdaad, ondanks de ‘War’. Ja, een klein probleem, want kijk: tussen 60.000 en 100.000 mensen sterven dagelijks door gebrek aan voorzieningen in basisbehoeften. Tussen ½ en 1 miljoen Irakezen stierven onder 12 jaar VN-sancties. Een miljard mensen ontbreekt het aan veilig drinkwater. 25 miljoen stierven aan AIDS, zonder aangepaste strategie zullen er de komende 20 jaar 70 miljoen door AIDS omkomen. In de VS sterven 430.000 mensen door roken, 300.000 door overdadig eten, 43.000 door auto-ongelukken, 34.000 door wapens. Europa hield drie minuten stilte voor de slachtoffers van 11/9: terecht. Maar waarom niet voor de 20.000 doden van de aardbeving in India? De 100.000 slachtoffers van de oorlog in Algerije? Het miljoen doden van de genocide in Rwanda en Burundi? Of de 500 burgerslachtoffers van de NAVO-bombardementen in Servië-Kosovo? (gegevens: TFF, Jan Oberg) Nederland: wapenexport verzekerd In Nederland bestaat ook een overheidsdienst zoals het Belgische Delcredere, dat uitvoerkredietrisico’s verzekert, mocht de klant niet betalen - op kosten van de belastingbetaler. Bij onze noorderburen zijn de verzekeringspolissen sinds augustus 2002 wél openbaar. Zo weet men dat, hoewel wapenexport slechts 0.2 % van de hele Nederlandse export uitmaakt, bijna 20 % van de verzekerde exportkredietrisico’s wapenverkoop betreft: een riskant wereldje. Wanneer kunnen we de Belgische Delcredere boeken inkijken? Nieuw-Zeeland onder druk De VS mogen door een Nieuw-Zeelandse wet niet aanleggen met door kernenergie voortgedreven oorlogsschepen of schepen met mogelijk kernwapens aan boord (dat laatste willen ze traditioneel nooit ‘bevestigen noch ontkennen’). Ze voeren nu de druk op Nieuw-Zeeland op: “We hebben jullie havens nodig voor onze gezamenlijke strijd tegen het terrorisme”. Op de achtergrond speelt ook de Amerikaanse irritatie over het Nieuw-Zeelandse lidmaatschap van de ‘Nieuwe Agenda Coalitie’, een groep landen die in de VN oppositie voeren tegen de kernbewapening. Moruroa eist schadevergoeding De bevolking op Moruroa lijdt nog altijd onder de gevolgen van de Franse atoomtests. Honderden voormalige betrokken Polynesische arbeiders zijn te jong gestorven. Vele overlevenden hebben kanker, vooral leukemie. In hun families komen veel doodgeborenen en onvruchtbaarheidsproblemen voor. Een platform eist van Frankrijk de erkenning van haar verantwoordelijkheid voor de gezondheidsproblemen, schadevergoeding aan de families, en opening van de militaire archieven om de waarheid te weten te komen over deze z.g. ‘onschadelijke’ atoomproeven. De vereniging Moruroa e Tatou daagt de Franse staat nu voor de rechtbank, in navolging van enkele bij de proeven getroffen Franse veteranen, die in Frankrijk zelf van de rechtbank genoegdoening kregen.