UPDATE: na een interpellatie in het Vlaams Parlement, heeft de Vlaamse regering te kennen gegeven dat het niet gaat over Vlaamse beeldschermen.
Kort na de start van de oorlog in Jemen in 2015, kondigde het Canadese wapenbedrijf Esterline eencontract aan voor de levering van cockpits aan het Amerikaanse bedrijf IOMAX. De cockpits worden geïntegreerd in “Archangels”, militaire vliegtuigen bestemd voor de Verenigde Arabische Emiraten. De beeldschermen van die cockpits werden naar alle waarschijnlijkheid geproduceerd in de Vlaamse vestiging van Esterline in Kortrijk, zo blijkt uit onderzoek van Vredesactie.
Enkele maanden na de aankondiging van Esterline, verleende de Vlaamse regering een vergunning voor export van onderdelen van gevechtsvliegtuigen aan de Amerikaanse defensie-industrie. Aangezien de Amerikaanse wapenindustrie niet de eindgebruiker is, is het onduidelijk waar deze componenten uiteindelijk terecht kwamen.
60 tot 70 procent van het eindgebruik van de Vlaamse wapens is ongekend. Dat betekent dat ook de Vlaamse regering amper weet waar de Vlaamse wapens terecht komen. Het onderzoek toont echter aan dat deze beeldschermen waarschijnlijk terecht zijn gekomen in de Verenigde Arabische Emiraten.
Dat zou hoogst problematisch zijn. Een beeldscherm mag dan al onschuldig klinken, zonder zo'n scherm zou een gevechtsvliegtuig niet kunnen vliegen en geen bommen kunnen werpen.
Schending VN wapenembargo
De Archangel vliegtuigen werden gepositioneerd in Libië ter ondersteuning van de regering van generaal Haftar in het oosten van het land. Dat is volgens een rapport van de Verenigde Naties een schending van het VN-wapenembargo dat sinds 2011 op Libië van kracht is. Op satellietbeelden die gemaakt werden tussen juni 2016 en maart 2017 werden de Archangel vliegtuigen meerdere malen geïdentificeerd. Dat werd in een reactie ook toegegeven door Ron Howard, de CEO van het Amerikaans wapenbedrijf IOMAX dat de vliegtuigen leverde.
Generaal Haftar vecht tegen de door de VN erkende regering in Tripoli, die door de Europese Unie wordt gesteund.
Ook in Jemen werd de Archangel op grote schaal ingezet door de Verenigde Arabische Emiraten. De Saoedi-geleide coalitie, waar de VAE deel van uit maken, heeft zich in Jemen schuldig gemaakt aan grootschalige schendingen van het oorlogsrecht. Sindsdien lijden 17,8 van de 28 miljoen Jemenieten honger en wordt het land geteisterd door de grootste cholera-epidemie ter wereld.
In een reactie vraagt Vredesactie aan de Vlaamse regering om meer duidelijkheid te verschaffen over de inzet van Vlaamse wapens door de Verenigde Arabische Emiraten.
Wie heeft onze wapens in handen en hoe worden die wapens gebruikt? Maken wij de gruwelijke oorlog in Jemen mee mogelijk? Dat zijn simpele vragen waar de regering nu geen antwoord op heeft. Hoog tijd dat de Vlaamse regering er werk van maakt om ervoor te zorgen dat we wel weten waar onze wapens terecht komen.