Militaire ondersteuning van de bezetting en het geweld in Gaza

2. De Militaire Ondersteuning van de Bezetting en het Geweld in Gaza

Sinds 7 oktober 2023 wordt die militaire overmacht van Israël opnieuw in volle geweld losgelaten op de Gaza-strook. Gedurende de voorbije 16 maanden werd die overbevolkte strook onophoudelijk gebombardeerd. Daarbij werd het grootste deel van de economische en residentiële infrastructuur tot puin herleid, en het grootste deel van de bevolking werd dakloos gemaakt en samengedreven in tentenkampen. Ook de gezondheidsinfrastructuur werd ontmanteld door ziekenhuizen systematisch tot doelwit van militaire aanvallen te maken en buiten werking te stellen. Het aantal geregistreerde rechtstreekse doden ten gevolge van het oorlogsgeweld bedraagt ondertussen meer dan 46000, of 2% van de bevolking. Maar een studie die gepubliceerd werd in de Lancet schat dit aantal op basis van verschillende bronnen op meer dan 70000.1 Schattingen van het totaal aantal slachtoffers, inclusief aan de indirecte gevolgen zoals door honger en ontbering of het wegvallen van de gezondheidsinfrastructuur, zijn veel moeilijker te maken. Maar uitgaande van cijfers uit andere conflicten is 10-15% van de bevolking zelfs een conservatieve schatting.

Dit disproportionele geweld kan Israël niet louter op eigen kracht ontwikkelen. Israël is namelijk, inclusief bezette gebieden, niet groter dan België en heeft bovendien ook een lager BNP. Anders gesteld: dit zou eigenlijk een vrij klein, regionaal conflict moeten zijn. Hoe kan het dan dat zo’n lokaal conflict zo’n enorme impact heeft op de hele regio en maar blijft voortduren? Een belangrijk deel van de verklaring is de massieve stroom van wapens naar de staat Israël. Ondanks de kracht van Israël’s eigen defensie-industrie is het land erg afhankelijk van deze aanvoer om dit geweld in stand te kunnen houden.

De VS staat in voor bijna 80% van de Israëlische invoer van militair materiaal.2 Het financiert die wapens ook in grote mate. Gedurende het eerste jaar van de oorlog gaf de VS het voorbije jaar minstens 17,9 miljard $ uit aan directe militaire steun.3 Ter vergelijking, dit is meer dan het dubbele van het Belgische defensiebudget. Een deel ervan, 3,8 miljard $ aan militaire steun, krijgt Israël jaarlijks en is onderdeel van een langer lopende overeenkomst. Daar bovenop werd een bijkomend steunpakket van 14,1 miljard $ goedgekeurd. En dan spreken we enkel nog over wat publiek gekend is. Vermoedelijk is het dus een onderschatting. De publieke vermaningen van president Biden om het wat minder disproportioneel aan te pakken en de Amerikaanse druk om een wapenstilstand te onderhandelen kunnen niet verbergen dat deze genocidale oorlog in grote mate gefinancierd en in stand gehouden wordt door de VS.

Het resultaat is een enorme aanvoer van bommen, munitie en militair materiaal waarmee de agressie in Gaza en de bombardementen in de buurlanden in alle hevigheid kunnen voortduren. Deze militaire goederen in Israël krijgen is een logistieke opdracht waarin verschillende civiele ondernemingen een rol opnemen. Een groot deel van de goederen komt via vervoer over zee. Daarbij spelen de rederijen ZIM en Maersk4 een belangrijke rol. Maar ook luchtvervoer staat in voor een substantieel gedeelte van het transport van dit militair materiaal. Daarbij speelt Challenge Airlines dus een belangrijke rol – een rol die sinds 2023 sterk gegroeid is.

Militaire Logistiek als Medeplichtigheid aan Oorlogsmisdaden

Het Israëlische leger voert luchtaanvallen uit op de Gazastrook aan een ongezien tempo. De eerste 4 maanden van het nieuwe conflict heeft het naar eigen zeggen 31 000 doelwitten gebombardeerd.5 Hierboven vermeldden we al het enorme aantal slachtoffers dat hierbij viel. Talrijke VN- en NGO-rapporten documenteren het disproportionele karakter van de bombardementen of het feit dat ze vaak gericht zijn op burgerdoelwitten.6 Anders gesteld, het veelvuldig schenden van de basisregels van het oorlogsrecht, wat dus neerkomt op oorlogsmisdaden. Ook ziekenhuizen werden gericht aangevallen,7 en het gebruik van evacuatiebevelen, voorgesteld als humanitaire voorzorgsmaatregel, werd zodanig ingezet dat de burgerbevolking steeds meer werd blootgesteld aan grote ontbering en mensonwaardige levensomstandigheden. Tegelijk dienden ze als excuus om diezelfde disproportionele bombardementen te legitimeren en civiele infrastructuur als militair doelwit te kunnen bestempelen.1

De destructie en humanitaire gevolgen waren zo groot dat zelfs het Internationaal Gerechtshof het in een uitspraak over voorlopige maatregelen plausibel noemde dat er sprake was van genocide.8 Een bijkomende aanduiding dat er sprake is van oorlogsmisdaden is het feit dat het Internationaal Strafhof de Israëlische eerste minister Netanyahu en de minister van defensie Gallant in verdenking heeft gesteld voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid en hun arrestatiebevelen uitgevaardigde.9 Daarbij noemt het Strafhof het gebruik van uithongering als oorlogsmiddel en het intentioneel aanvallen van de burgerbevolking als oorlogsmisdaden.

Dit disproportioneel en systematisch geweld tegen de burgerbevolking en het genocidale karakter van de oorlog werd tijdens de eerste weken en maanden al zichtbaar in de media. Gevechtsvliegtuigen speelden natuurlijk een centrale rol in de bombardementen. Hierbij is Challenge Airlines ook betrokken, aangezien het allerlei onderdelen voor deze vliegtuigen vervoert. Vermoedelijk doen ze dat ook voor de “advanced weaponry” dat het massaal aanlevert op haar rechtstreekse vluchten vanuit de VS.

Waar Challenge voor de eerste vluchten nog kan beweren een gebrek aan kennis te hebben, kunnen ze dit argument voor de latere vluchten moeilijk staande houden. Challenge Airlines voert dus bewust militaire goederen aan waarvan het weet dat ze gebruikt worden in oorlogsmisdaden. De Belgische overheden trokken eerder al de conclusie dat het risico daarvoor te groot was om deze doorvoer verder toe te laten. Desondanks blijft Challenge Airlines, dat het grootste deel van haar personeel en werking in België heeft, haar logistieke activiteiten ten voordele van het Israëlisch leger voortzetten.

Genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid staan bovendien ook in het Belgische Strafwetboek. In art. 136sexies van het Strafwetboek wordt ook het volgende als zelfstandig misdrijf strafbaar bestempeld: het vervoeren van een werktuig, toestel of voorwerp, met de voorkennis dat het bestemd is voor het plegen van één van deze misdrijven of het plegen ervan vergemakkelijkt. Naar onze mening zijn de voorbije en huidige activiteiten van Challenge Airlines in overtreding met dit artikel en vallen ze te kwalificeren als medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.

Aangezien een groot deel van de activiteiten van Challenge Airlines vanuit België georganiseerd en beheerd wordt, een aantal van de betrokken vliegtuigen onder Belgische vlag vliegen, en al hun vliegtuigen in België onderhouden worden, zijn de Belgische rechtbanken en strafrechtelijke instanties bevoegd om deze misdrijven te onderzoeken, te vervolgen en te stoppen.

In de volgende delen van dit dossier presenteren we de feitelijke aanwijzingen van deze logistieke bijdrage aan de Israëlische oorlogsactiviteit, en daarmee dus ook aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.